İstemdışı olan idrar çıkışına enurezis veya alt ıslatma denir. Bu durum geceleri görülüyorsa enurezis nokturna, gündüzleri idrar kaçırma oluyorsa enürezis diurna denilmektedir.

Enurezis DSM tanı kriterlerine göre; yatağa yada giysilere tekrarlayan bir biçimde idrar kaçırma (istemsiz ya da amaçlı olarak), en az ardışık üç ay haftada iki kez ortaya çıkan bir sıklıkta olması ya da klinik açıdan belirgin bir sıkıntı doğurması yada toplumsal,okulda(mesleki) veya önemli diğer işlevsellikten alıkoyması, takvim yaşının en az 5 olması, bu davranışın bir ilacın veya genel tıbbi durumun doğrudan fizyolojik etkilerine bağlı olmaması olarak tanımlanır.

Enkoprezis ise DSM tanı kriterlerine göre istemsiz ya da amaçlı olarak, yineleyen bir biçimde dışkının uygunsuz yere bırakılması; en az 3 ay süreyle ayda en az bir kez böyle bir olayın olması; takvim yaşının en az 4 olması; bu davranış sadece bir maddenin ya da konstipasyona neden olma ile ilişkisi olmayan genel tıbbi bir durumun doğrudan fizyolojik etkilerine bağlı olmaması olarak tanımlanır.

Fizyolojik Nedenler;

– Kalıtımsal olabilir. Anne ve babanın geçmişinde geç tuvalet alışkanlığı var ise çocukta da aynı rahatsızlık görülmektedir.

– Çocuğun ilgili kasları ( Sfinktes ) olgunlaşmamış olabilir.

– Böbrek ve idrar yolu rahatsızlıkları, bel kemiği merkezi sinir sistemi bozukluklarında alt ıslatma görülmektedir.

-Aşırı yorgunlarsa ve yatmadan önce çok sıvı tüketiliyorsa, tuvalet ihtiyacını karşılamamış ise altına kaçırabilir.

Ruhsal Nedenler;

– Çoğu zaman stresle ilgilidir. Örneğin; ölüm, okul veya ev ortamında gelen değişimler. ( Taşınma, boşanma ve aileye yeni bir bebeğin katılması gibi..)

– Özellikle kardeş kıskançlığı yaşanan çocuklarda yaşanır.

– Sorunlar duygusal kökenlidir. Çocuğun yaşadığı şoklar, kazalar, ilgisizlik ve sevgisizlik ya da aşırı sevgi

– Tuvalet eğitiminde baskı görmüş çocuklarda da görülebilir.

TEDAVİ YÖNTEMLERİ

Yukarıda nedenlerini saydığımız alt ıslatma ve dışkı kaçırma sorunun tek cevabı yoktur.

Öncelikle bu problemin organik bir hastalık ile ilişkisinin olup olmadığı belirlenmelidir. Eğer ki çocukta herhangi bir hastalık olmadığı anlaşıldıysa, çocuğun içinde bulunduğu durum farklı tedavi yöntemleri ile ele alınabilir.

-İlk adım olarak çocuk ebeveynin de desteği ile tedaviye motive edilmelidir. Çocukla sıcak bir ilişki kurmak, ailenin bu probleme karşı anlayışlı olması ve tedaviye destek sağlaması, problemin çözüleceğine dair güven verilmesi ve suçluluk duygusunun giderilmesi önemlidir.

-Ebeveyn işeme takvimi oluşturabilir. Bu sayede gün içinde tuvalete gitme sıklığı, günlük idrar miktarı, günlük tükettiği su miktarı, sıkışma, kaçırma, damlatma, kabızlık gibi durumlar tarafsız olarak değerlendirilmeye çalışılır.

-Davranış değiştirme metodu olarak da bilinen motivasyon tedavisi uygulanabilir. Tedavinin prensibi, kuru kalınan zamanlar için ödüllendirmeye, istemeyerek ıslanma olduğunda da çocuğun sorumluluğunu arttırmaya dayanır. Bir takvim hazırlayarak çocuğunuzun ıslak ve kuru günlerinin kaydını tutmaya başlayabilirsiniz. Kuru kalktıkları sabahlarda özellikle duygusal içerikli olarak ödüllendirmeli, ıslak kalktıklarında ise anlayışlı davranmanız tedavi sürecinde etkilidir.

-Yatak ıslatma uykunun ilk saatlerinde daha sıktır. Bu yüzden ebeveynler çocuklarının kuru kalması ya da daha az yataklarını ıslatmaları için kendileri yatmadan önce çocuklarını tuvalete kaldırabilirler.

-Çocuğun kuru kalma sorumluluğunu üstüne almasına yardım edilmelidir.

-Tuvalete gitmesinin kolay olması için geceleri yeterli ışık olmasına dikkat edilebilir.

-Yatak ıslatma için çocuklara ceza verilmemeli ve başkalarının yanında utandırılmamalı.

-Aynı zamanda alt ıslatmaya sebep olan psikososyal faktörler varsa bunun için bireysel terapi, oyun terapisi ve aile terapisi desteği alabilirsiniz.

Psikolog Nagehan ERÇAKAR YETGİNER

Psikopend Psikolojik Danışmanlık Merkezi

https://www.instagram.com/psk.nagehanercakar

wwww.marifetlikadinlar.net için Psikolog Nagehan ERÇAKAR YETGİNER tarafından hazırlanmıştır. marifetlikadinlar.net KAYNAK gösterilmeden kullanılamaz…