ÇOCUKLARDA BAŞ DÖNMESİ ( VERTİGO)

ÇOCUKLARDA BAŞ DÖNMESİ ( VERTİGO)

Vertigo hastanın çevresine göre kendisinin veya çevresinin döndüğü hissini duymasıdır. Çocukluk yaş grubunda baş dönmesi sıklığı %5,7 olarak bildirilmiştir. Baş dönmesi temel olarak santral ve periferik kökenli olarak iki alt gruba ayrılır. Hacettepe Üniversitesi’nde yapılan bir çalışmada, çocuklarda en sık baş dönmesi nedenlerinin benign paroksismal vertigo (BPV) (%39), psikojenik vergito (%21), epileptik vertigo (%15), vestibüler migren (%11) olduğu saptanmıştır.

Baş dönmesi(Vertigo) nedenleri

1=Periferik Vertigo

• Benign paroksismal pozisyonel vertigo (BBPV)

• Vestibüler nörinit

• Meniere hastalığı

• Sinüzit

• Akut otitis media

• Perilenf fistülü

• Travma (temporal kemik fraktürü)

2=Santral Vertigo

• Migren ilişkili vertigo

• Benign paroksismal vertigo (BPV)

• İnme

• Multiple skeroz

• Epilepsi

• Tümörler

• Ortostatik hipotansiyon

• Psikojenik

Benign Paroksismal Vertigo: (BPV) İki altı yaş arası çocuklarda en sık episodik vertigo nedenidir. Kısa süreli vertigo atağı, nistagmus, postural dengesizlik ile karakterizedir. Atak sırasında çocukta korku hâli, bulantı-kusma olabilir. Hasta oyuna ara verip bir yere veya ebeveyne tutunma gereksinimi gösterir. İşitme kaybı ve tinnitus olmaz. Ataklar küme hâlinde olabilir ve ataklar arasında hastanın yakınması yoktur ve nörolojik muayenesi normaldir. Genellikle 5 yaştan sonra ataklar sona erer . Hastaların %43’ünde ailede migren öyküsü mevcuttur..

Benign paroksismal vertigo için tanımlanan tanı kriterleri şunlardır:

(Hasta tüm kriterleri sağlamalıdır.)

A. B maddesini karşılayan en az 5 atak

B. Uyaran olmadan gelişen, kendiliğinden sonlanan, çok sayıda vertigo atakları

C. Ataklar arası dönemde normal nörolojik muayene, odyolojik ve vestibüler fonksiyonlar olması

D. Normal EEG bulguları

Vestibüler Migren: Vestibüler migrenin temel iki özelliği baş ağrısı ile birlikte vertigonun olmasıdır . Atak süresi değişkendir (saniyeler-günler). Ataklar arası dönemde hastanın yakınması yoktur ve nörolojik muayenesi normaldir .

Vestibüler migren için tanı kriterleri:

(Hasta tüm kriterleri sağlamalıdır.)

– En az beş kez olan, orta ve ciddi şiddette, 5 dk-72 saat süren vergito atakları

– Uluslararası baş ağrısı sınıflamasına uygun şekilde, migren varlığı veya auralı/aurasız migren öyküsü,

– Aşağıdaki özelliklerin bir veya daha fazlasının atakların en az yarısında mevcut olması,

• Baş ağrısının en az iki özelliği taşıması (tek taraflı, pulsatil karakterde, orta-ciddi şiddette ağrı, ağrının günlük aktivitelerle artması)

• Fotofobi, fonofobi

• Görsel aura

– Yakınmaların başka nedenlerden kaynaklanmaması.

Tedavide temel yaklaşım baş ağrısını tetikleyen etmenlerin (uykusuzluk, açlık vb) giderilmesi olmalıdır. Siproheptadin ve triptanlar denenebilir .

Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo: Erişkinlerde sık, çocuklarda enderdir. Travma veya vestibüler nörinit öyküsü olan çocuklarda daha sıktır. Hasta başın yer çekimine karşı yaptığı hareketler sonrası gelişen vertigo tanımlar.

Vestibüler Nörinit: aniden gelişen ciddi düzeyde baş dönmesi, bulantı, kusma dengesizlik mevcuttur. Hasta etkilenen kulağı yukarıda olacak şekilde yatmayı tercih eder. İşitme kaybı yoktur. Genellikle viral nedenli bir enfeksiyonu takiben gelişen vestibüler nörinit haftalarca sürebilir .

Meniere Hastalığı: Genellikle erişkinlerde görülür, çocuklarda enderdir. Çocuklarda iç kulağın gelişimse lanomalilerine bağlı gelişebilir. Baş dönmesi, işitme kaybı, tinnitus(kulakta çınlama) ile karakterizedir.

Vestibüler Paroksimia: Vestibüler paroksimia 8. kraniyal sinire damarsal yapılar tarafından bası sonucu gelişir. Genellikle anterior inferior serebellar arter bası yapar. Çocuklarda oldukça nadirdir. İstirahat hâlinde veya baş hareketleri ile ortaya çıkan kısa süreli vertigo olur. Hastalarda hiperventilasyon ile gelişen nistagmus olabilir. Nörolojik muayene ve otolojik değerlendirme normaldir. Tanı nöroradyolojik inceleme ile konulur. Antiepiletik bir ilaç olan karbamezepin yakınmaların sona ermesini sağlanabilir.

Perilenf Fistülü: Perilenf fistülü iç ve orta kulak arasında oluşan anormal bağlantıdır. Doğumsal veya edinsel (barotravma, kafa travması). Vertigo ile birlikte işitme kaybı vardır.

Psikojenik Vertigo: Baş dönmesi yakınması ile baş vuran, başta ergenler olmak üzere, çocukların %25’inde yakınma psikojenik nedenli olabilir. Hastanın yakınması stres altında artar.

İlaçlara Bağlı Vertigo: Başta ototoksik ilaçlar (aminoglikozidler, furusemid) olmak üzere birçok ilaç baş dönmesine yol açabilir. Sık kullanılan bir antiepileptik ajan olan fenitoin vertigo ile birlikte nistagmus yapabilir.

Santral Sinir Sistemi Nedenli Vertigo: Vertigo santral sinir sisteminin konjenital veya edinilmiş çeşitli patolojilerinden kaynaklanabilir ve santral vertigo şeklinde adlandırılır. Nörolojik defisit mevcuttur. Hastada vertigoya eşlik eden dengesizlik, ataksi, konvülziyon, baş ağrısı mevcut olabilir. Çocukluk çağında multiple skleroz tanısı konulan hasta sayısı artmaktadır. Genellikle diğer başka kraniyal sinir bulguları ile birliktedir (hiper veya hipoakuzi, yüzde uyuşma, diplopi). İnme hastalarında diğer nörolojik bulgularla birlikte vertigo görülebilir. Başta baziler arter olmak üzere beyin sapını, serebral vestibüler korteksi besleyen vasküler yapı patolojilerinde vertigo olabilir. TORCH enfeksiyonu, CHARGEasosiasyonunda, Friedreich Ataksisinde, Refsum hastalığında da vertigo görülebilir.

Taşıt Tutması: Araç içi yolculuk sırasında gelişir. Örneğin, eğer hasta araç içine bakıyorsa görsel sistem stabil bir duruma ilişkin veriler iletirken vestibüler sistem başın hareket ettiğine dair iletiyi beyine iletir. Aynı zamanda iç kulak verileri de hareketi algılar. Çocukta terleme, solukluk, bulantı ve kusma gelişir. Yolculuk sırasında aracın gidiş yönüne doğru oturmak ve yolu izlemek önleyici olabilir.

Baş dönmesi olan hastanın değerlendirilmesi

Çocukluk çağı baş dönmesi yakınmasıyla başvuran bir hastanın değerlendirmesinde ilk aşamada olayın akut ve tekrarlayan olup olmadığı, başlama zamanı, şiddeti belirlenmelidir. Hastanın öyküsünde elde edilecek bazı bilgiler ayrıcı tanıda yardımcı olabilir:

– Travma (temporal kemikte fraktür)

– Ateş (santral sinir sistemi enfeksiyonu, akut sinüzit, AOM)

– Baş ağrısı (migren ve çocukluk çağı periyodik sendromları, beyin tümörleri)

– İşitme kaybı (meniere hastalığı, seroz otitit media, kronik otitis media, TORCH enfeksiyonları)

– Kusma (migren, vestibüler nörinit, çocukluk çağı periyodik sendromları, beyin tümörleri)

– İlaç kullanımı (ototoksisite)

– Zehirlenme (CO entoksikasyonu)

– Seyahat öyküsü (taşıt tutması)

– Aile öyküsü

Hastanın vital bulguları mutlaka değerlendirilmelidir (ortostatik hipotansiyon). Baş dönmesi olan çoğunun fizik ve nörolojik muayenesinde temel amaç vertigonun santral veya periferik nedenlere bağlı olduğunun saptanması olmalıdır. Bu noktada hastada nistagmusun varlığı/özellikleri, kulak burun boğaz değerlendirmesi ve bazı klinik bulgular belirleyici ve yardımcı olmaktadır:

– İster aşağı ister yukarı vursun vertikal nistagmus santral bir patolojinin varlığını gösterir.

– Nistagmus bakış yönüne göre yön değiştiriyorsa santral patolojiler söz konusudur.

– Nistagmus tek gözde saptanıyor ise veya her iki gözde saptanıp hızları farklı ise santral patoloji söz konusudur.

– Gözler sabit bir şekilde bir noktaya bakınca nistagmus azalıyor veya kayboluyorsa periferik patolojiler düşünülmelidir.

– Bulantı ve kusma periferik vertigolarda daha belirgin-ön planda – Denge bozukluğu santral vertigolarda daha ön planda.

– Hasta ayakta durabiliyor-yürüyebiliyorsa periferik nedenler ön planda düşünülmeli.

– İşitme kaybı, tinnitus, kulakta dolgunluk ya da ağrı periferik vertigolarda sık.

– Santral vertigoda kusma daha geri planda.

Sonuç olarak, çocukluk çağından vertigo nedenleri erişkinden farklılık gösterebilmektedir. Hastalık öyküsü ayrıntılı sorgulandıktan sonra fizik nörootolojik muayeneleri yapılmalıdır. Altta yatan nedene göre tedavi planlaması yapılmalıdır.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için lütfen doktorunuza başvurunuz

Deniz Kaya
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları uzmanı
instagram: doktor_deniz_kaya

wwww.marifetlikadinlar.net için Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları uzmanı Deniz Kaya tarafından hazırlanmıştır. marifetlikadinlar.net KAYNAK gösterilmeden kullanılamaz…

Sosyal Medyada Paylaşın:

BİRDE BUNLARA BAKIN

Düşüncelerinizi bizimle paylaşırmısınız ?

  • ÇOK OKUNAN
  • YENİ
  • YORUM
error: