İnat etmek, belirli bir davranış, duygu, düşünce, tavır veya istek üzerinde, mantıklı bir sebep ve esneklik göstermeden ısrar etmektir. Çocuklarda görülen inatçılığın temel sebebi ise büyümektir. 2 – 2,5 yaşına kadar kendisinin evrenden ayrı bir varlık olduğunun bilincinde olmayan çocuk, “ben” ve “dünya” ayrımına vardıktan sonra, seçme özgürlüğünün olduğunu farkeder. Bu ilk ayrışma, çocukta bir bağımsızlık duygusu yaratır. Bağımsızlık duygusunun anne ve babaya kabul ettirilme sürecinde, çocuk kendi seçimlerinden vazgeçmez ve her türlü açıklamaya karşı isteğinde direnir. Kısaca, inatçılığın gelişimsel anlamda ortaya çıkış hikayesi, benliğin ayırdına varmayla, sınırların varlığını kabul etme arasında çocuğun kendi isteklerine olan düşkünlüğüdür.

Dolayısıyla ailelerin çocuğu ya da kendilerini suçlamaları işlevsizdir. Bu tutum sorunu daha da büyütebilir. Bunun gelişimsel bir evre olduğu bilinmelidir ve ona göre davranılmalıdır. İnatçı çocuklarla, kararlı çocukları da birbirine karıştırmamak gerekir. Kendinden emin ve kararlı çocuklar zeki ve yaratıcıdırlar. Onlar da çok soru sorabilir ve bazı

kurallara isyan edebilirler. İnatçı çocuklar gibi bağımsızlıklarına düşkündürler. Dikkat çekmeyi ve anlaşılmayı isterler ama snir krizi geçirmek inatçı çocuklara özgüdür.

Çocuk ne konuda ısrar eder? Bu sorunun sınırlı bir cevabı olmasa da, inatçı çocuklarıyla baş etmeye çalışan ebeveynlerin en sık rastladığı konular; yemek yeme, uyuma, oyuncaklar, dışarı çıkma ve tuvalet gibi günlük ihtiyaçlar ve rutinlerdir. Bu inatçılığın ebeveynler için en zorlu tarafını oluşturmaktadır: günün her saatinde ve her alışkanlıkta inatçılıkla karşılaşmaları.

İnatçı çocukla baş etmek için birçok yol vardır:

Dinlemek: En işlevsiz tutum, çocuğunuzla kavga etmektir. Dinlenilmediğini düşünen çocuk daha huysuz olur. Sizinle daha şiddetli kavga etmeye başlar. Eğer onun sizi dinlemesini istiyorsanız, nasıl dinleneceğini sizin ona göstermeniz gerekmektedir.

Bağ kurmak: Çocuğa yapmaması gereken bir şey söylersek yaptığını, yapması gereken bir şey söylersek yapmadığını görebiliriz. Bu ilişkiyi ortadan kaldırmak için çocuğunuzun o an içinde olduğu ruh halini anlamalı, karşılıklı paylaşımlarda bulunmalısınız. Bağ kuran çocukların anneyle ortak çalışmaya daha yatkın olduğunu gösteren araştırmalar mevcuttur.

Seçenek sunmak: Çocuğun ısrar ettiği konuda serbest bırakarak, karşısına daha fazla ihtiyacı olduğu başka bir seçenek sunmak da etkili yöntemlerden biridir.

Tutarsızlık göstermemek: Sinirliyken söylediğimiz bazı şeyleri unutabiliriz. Gün içinde birçok kişiyle iletişime girmek zorunda olduğumuzdan her şeyi hatırlayamayabiliriz. Ama daha dar bir sosyal dünyası olduğundan çocuğunuz sizin söylediklerinizi hatırlayacaktır. Neden izin verildiği veya verilmediği belli olmayan şeyler, zaman içinde tutumların değişikliği ya da mantıksız sunulan seçenekler çocuğunuzun sizi tutarsız olarak görmesine ve saygısını yitirmesine sebep olabilir.

Odağı değiştirmek: Eğer sakin kalacağınıza güveniyorsanız, çocuğunuz kendini yerlere atarak ağlarken yüzüne bile bakmadan sessizce bir köşe oturun. Başka bir şeyle ilgilenin. İlgilendiğiniz şey çocuğunuzun da ilgisini çekebilecek bir şey olursa, belli etmeden dikkatini ona yöneltmeye çalışın. Çocukların dikkati hemen başka bir şeye kayacaktır.

Tuvalet ve Yemek Sorunu: Tuvalet alışkanlığı kazandırmak ebeveynlerin en zorlandığı konulardan biridir. Öncelikle inatçı çocuğunuzun diğer çocuklara göre daha yavaş öğreneceğini ve daha fazla direnç göstereceğini kabul etmelisiniz. Uzun uzun nasıl yapılacağı ve eğer doğru bir şekilde yapmazsa hangi sorunlarla karşılaşacağı anlatılmalıdır. Çocuğu zorlamak en işlevsiz yöntemdir. Onun yerine bu süreci çocuğun da eğleneceği bir hale getirmek gerekmektedir.

İnatçı çocuklar yemek konusunda çok seçicidirler. Yemek sunumunda eğlenceli ve yaratıcı çözümler bulmak çocuğunuzu yemek masasına çekecektir. Mutfakta ilgisini çeken bir malzeme varsa onu masaya taşımasını ve onunla servis etmesini isteyebilirsiniz. Birçok yemek türü hazırlayıp hepsinden az az koyarsanız, çocuğa bir seçim şansı vermiş olursunuz. Eğer yemeğini bitirirse de onu ödüllendirmeyi unutmayın.

Sonuç olarak ailelerin burada dikkat etmesi gereken durum inatçılığın ucunu kaçırmadan kendini bilen bireyler yetiştirmek adına çocuklarına da birey olarak saygı duymalarıdır.

Uzman Klinik Psikolog Fundem Ece Kaykaç

http://facebook.com/psikolog.fundem

instagram.com/psikolog.fundem.ece

www.marifetlikadinlar.net için Uzman Klinik Psikolog Fundem Ece Kaykaç
tarafından hazırlanmıştır. İzinsiz olarak, kaynak belirtilemeden kullanılamaz.