Çocukların en sık kullandığı oyun sitelerinde “Kameralı Oyunlar” adı altında yeni bir bölüm eklenmiş. Burada çocukların bilgisayarlarındaki webcameralarını açmaları isteniyor. Çocuklardan kendi yüzlerine makyaj yapmaları, kendilerini giydirmeleri isteniyor.

1-Çocukların gelişimine katkı sağlayan oyunlar var mı ? Bu tür bir oyun öğrenciye zararlı mı ? faydalı mı ? Bu oyunla çocuklara verilebilecek zararlar neler olabilir ?

Öncelikle teknoloji günümüzün en vazgeçilmez gerçeği, bunu görmeli ve kabul etmeliyiz. Teknoloji bu kadar hayatımızın her yerinde ve merkezindeyken asıl soru şu hayatımızdan bilgisayar oyunlarını / bilgisayarı çıkarmalı mıyız çıkarmamalı mıyız? Önemli olan kullanımın dozu diyebiliriz. Nasıl ki yemek yememiz gerekiyor, ama fazla yemek veya hiç yememek uygun değilse bilgisayar oyunlarını da aynı şekilde düşünebiliriz.

Zihinsel aktivasyon için problem çözme, pratik zeka gelişimi, çok yönlü düşünme, bakış açısı kazanma, strateji geliştirme, öngörü gibi pek çok yönden bilgisayar oyunları çocukların gelişimlerine katkı sağlamaktadır. Özellikle günümüzde akademik beceriler konusunda çocuklara karşı olan beklentilerimizin fazlaca yükseldiği ve “apartman çocukları” tanımının hayatımızda fazlasıyla yer etmesiyle birlikte çocuklarımızın stres atabilecekleri alanlar sınırlanmaktadır. Hem stres atmak için hem de zihinsel potansiyellerini artırmak için bilgisayar oyunları katkı sağlamaktadır. Bu hususta dikkat edilecek nokta kullanım dozu olmaktadır. Bütün gününü veya saatlerini bilgisayar oyunları ile geçiren çocuklarda, zihinsel aktivitelerde ciddi bozulmalar, sosyal ilişkilerde, fiziksel gelişimde, dil becerilerinde ve sosyal iletişimde gelişim ve işlev bozukluklarına sebep olabilmektedir. Bir nevi kaş yapmak isterken göz çıkarmaya dönmemelidir.

Bu konudaki hayatımıza yeni eklenen bir diğer boyut ise çocukların akran ilişkileri açısından sosyal kabulleridir. Akranlarının hepsinin oynadığı bu oyunların dışında kalan çocukların sosyal kabul konusunda sıkıntı yaşıyor olmalarıdır. En sık yapılan hatalardan biri de ya komple denetimsiz kalarak sürekli oynuyor, başıboş hareket ediyor ya da hiç izin verilmeyerek hiç oynayamıyor, bu durumda çocuğu yalan söylemeye, gizli saklı dışarıdan ulaşmasına istemeden teşvik ediliyor olmasıdır.

Ailelere okullar kanalıyla birbirleriyle koordineli olarak hareket etmelerini önermekteyim. Çocukların oyunlarına birlikte karar verilmesi, oyunların ambalajlarında belirtilen yaş sınırlarına dikkat edilmesi, oynama sürelerinin belirlenmesi ve herkesin kendi çocuğuna bu konuda net ve konuşulan süre kadar tutarlı olarak izin vermesini öneriyorum.

2- Çocukları bekleyen tehlikeler neler olabilir ?

Ailelere çocuklarının oynadığı veya oynamak istedikleri oyunları incelemelerini önermekteyim. Oyunlarda belirtilen yaş sınırlarına dikkat edilmeli ve kötü örnek oluşturabilecek davranışlar içerip içermediğini kontrol edilmelidir. +18 içerikli bir oyunun içeriğini 8 yaşındaki bir çocuk hem zihnen hem ruhen tolere edebilmesi mümkün değildir. Üstelik bir de sınırsızca oynuyor ve başka faaliyetlerde/aktivitelerde de bulunmuyorsa bilinçaltı işlemlemesine maruz kalması kaçınılmaz demektir. Böyle bir durumda en net gözlemlenen durum çocuklarda gelişen davranış bozuklukları olmaktadır. Davranış bozukluğu, uyku bozuklukları, beslenme bozulmaları, dikkat dağınıklığı, odaklanamama, başladığı işi sürdürememe/bitirememe, sürekli sanki başka birisiymiş gibi davranma vb. durumlar gelişebilmektedir. Çocuklarınız oynadıkları oyunlarda oyun kahramanlarıyla özdeşim kurmaktadır. Bu da direk o karakterin yerine geçmek demektir. Oyunları bu kadar cazip kılan en temel şey başarma güdüsü ve ödüle anında ulaşılıyor olmasıdır. Bilgisayar oyunları gerçeklikten uzaklaşma, kendi yarattıkları hayal dünyasının içinde istedikleri karakter olarak istedikleri gibi özgürce hareket etme imkanı vermektedir. önemli olan çocuğun gerçek ve hayal dünyası arasındaki dengeyi korumak gerekmektedir.

Özellikle kameralı oyunlar için çocuklara kendi bedenlerinin kendilerine özel olduğunu, bunu her görmek isteyene izin vermemesi gerektiği konusunda bilgi verilmelidir. Kendi farkındalığı kazandırılmalı ki internet avcılarına fırsat verilmemelidir. “sakın açma, sakın yapma” gibi yasaklayıcı tutumlardan kaçınılmalıdır. Süreci daha da merak edilir hale gelmesi bu avcıların işlerini kolaylaştıracaktır. Çocuklarınızı denetimsiz bırakmayın.

3- Çocuğunu bilgisayarda oyun oynayarak eğlendiğini zanneden aileleri nasıl bir otokontrol sistemi kurmalı ?

Hayatımızın her alanında eğlendiğimiz ve üzüldüğümüz, sinirlendiğimiz, mutlu olduğumuz gibi pek çok an yaşarız. Bu yaşadığımız duyguların başlamaları ve bitişleri vardır. Sürekli mutsuz olmak nasıl ki bir sorunsa, sürekli eğlenmek de bir sorundur. Sürekli bilgisayar oyunları oynayan çocuklar sürekli kazanarak, sürekli mutlu olarak yaşadıklarında gerçek hayata döndükleri zaman çok küçük problemlerde çok büyük üzüntüler, başarısızlıklarında aşırı tahammülsüzlük, doyumsuzluk gibi çok büyük yıkımlar yaşayabilmektedirler. Dolayısıyla ruhsal dengelerini korumakta zorluk yaşamaktadırlar. Aileler çocukların bilgisayar oyunları ile birlikte geçirdikleri zamanı birlikte oluşturmalı, karara herkesin uyumunu sağlamalılar. Çocukların yaşadıkları sosyal hayatlarını, arkadaş ilişkilerini canlandırın ve ailecek yapabileceğiniz etkinliklere öncelik verin, ailelerin çocuklarındaki sanal dünya ile gerçek dünya arasındaki teraziyi korumalarını önermekteyim.

4- Bu tür sakıncalı ve kötü niyetli kişilerin geliştirmiş olabileceği oyun görüntüsü altındaki tuzaklara karşı aileler neler yapmalı ?

Çocuğa iç denetim kazandırılması çok önemlidir. Öncelikle kendisinin değerini farketmesi, ailesinin önemini bilmesi ve çocuğun iç denetimini kullanması çok önemlidir. Sürekli ailesi ne derse yapan, hiç insiyatif tanınmayan, ne yiyeceğine/ne kadar yiyeceğinde bile ebeveynlerinin kararı geçerli olan, kendi kararını kendisi değil de yetişkinlerin yönlendirmesi ile büyüyen/şekil alan çocuklar kötü niyetli kişilerin bu tip araçlar vasıtasıyla ulaşmasında öncelikli ve kolaylıklı bireyler olmaktadırlar. Çocuklarınıza eleştirel bakış açısı kazandırın. Gördükleri duydukları hakkında fikir yürütmesini sağlayın. İç denetimini yönetebilmesi için fırsatlar verin. Bugün ne giymek istersin, sence bu sorunu nasıl çözmeliyiz, bu yetişkinin bu konudaki konuşması/davranışı sence doğru muydu bu izlediğin/oynadığın şey hakkında ne düşünüyorsun sence doğru mu, evetse neden, hayırsa neden gibi muhakeme geliştirici sorular yöneltin.

EKLEYEBİLECEĞİMİZ ÖNERİ VE ÇÖZÜM YOLLARI VAR MI ?

Sorgulamayı bilmeyen çocuk hangi kanalla olursa olsun, kim nereye çekerse oraya yönelecek demektir. Çocuklarınıza sorgulamayı öğretin. “bu çocukla arkadaşlık yapma”, “bunu tekrar izleme sakın” veya “bu oyun kötü bir daha oynama” gibi yargılayıcı ifadelerden kaçının. Çocuğunuza sorgulatarak sorunu onun görmesini sağlayın. İç denetimini geliştirin, her şeyi yönetmeyin, kendisinin de kararlar alabilmesi için fırsatlar verin. kararlarına saygı duyun, susturmayın. yetiştirdiğiniz bugünün çocukları yarının yetişkinleri olacaklar, en kıymetlilerimiz olan göz bebeğimiz çocuklarımızı bilmediğimiz tanımadığımız ne vereceği belli olmayan insanlara koşulsuzca sorgusuzca emanet etmeyin. Yasaklar her zaman caziptir, ortak kararlar alın. Sınırlayın ancak yasaklamayın. Çocuklarınızı yalan söylemeye teşvik etmeyin. Sorunu çözün. Kontrollü olun, kontrollü olabilmeleri için kendilerini yetiştirmelerine olanak sağlayın. çaresiz kaldığınızı veya işin içinden çıkamadığınızı düşündüğünüz, ne yapacağınız konusunda kararsız kaldığınız zamanlarda uzman desteği alın. Çocuklarımız geleceğimiz, bizlerin emanetleridir. Nesillerimize sahip çıkalım.

MEDICALPARK SAMSUN HASTANESİ

Çocuk Gelişim Uzmanı Ayşenur BEKAROĞLU

İnstagram: https://www.instagram.com/aysenurbekaroglu/

wwww.marifetlikadinlar.net için Çocuk Gelişimi uzmanı Ayşenur Bekaroğlu tarafından hazırlanmıştır. marifetlikadinlar.net KAYNAK gösterilmeden kullanılamaz…