Son yıllarda değişen yaşam standartlarıyla beslenme alışkanlıklarımız da değişti. Elbette bundan çocuklarımız da nasiplendi. Böylece çocukluk çağında da çeşitli beslenme sorunlarıyla karşılaşır olduk.

Eskiden beri bir çocuğun iyi beslenmiş veya beslenmemiş oluşu kilosuyla ölçülür. Kilolu çocuklar bizden bir maşallahı kapar, zayıf çocuklarsa bize annelerini suçlatır. Bunun yanı sıra anneler çocuklarını hep yetersiz beslenen, zayıf, iştahsız olarak nitelendirmeye meyillidir. Tüm bu algılar, ne yazık ki “Çocuğum yesin de, ne yerse, nasıl yerse yesin.” mantığını ortaya çıkarmıştır.

Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması (2010)’na göre Türkiye genelinde 6-18 yaş grubu çocukların %8.2’si şişman (obez), %14.3’ü hafif şişman, %14.9’u zayıf ve %3.9’u ise çok zayıftır. 0-5 yaş grubunun ise %8.5’i obez, %17.9’u hafif şişman, %10.3’ü zayıf ve %5.6’sı çok zayıftır. Peki biz bu oranlara bakarak yetersiz ve dengesiz beslenen çocukların sayısını bulabilir miyiz? Bu sorunun cevabı maalesef hayır. Çünkü “gizli açlık” kendini kiloyla göstermez.

Gizli Açlık Nedir?

Gizli açlık, bireylerin sağlıklı bir yaşam için alması gereken tüm besin öğelerini, yeterli ve dengeli olarak almamaları sonucu ortaya çıkar. Somut bir örnek vermek gerekirse, obez bir çocukta da zayıf bir çocukta da demir eksikliği görmek mümkündür.

Gizli açlığın sebebi yanlış beslenmedir. Yeterli miktarda enerji alımı vardır; ancak enerji alınan besinler “boş enerji kaynağı” olarak adlandırılan, vitamin ve mineral yönünden fakir yiyeceklerdir. Dünya nüfusunun 2 milyarı geçkin kısmında gizli açlık görülmektedir. Ülkemizde ise her 10 çocuktan 4’ünde gizli açlık durumu söz konusudur. Dünya Sağlık Örgütü her yıl 7 milyon çocuğun gizli açlık sebebiyle hayatını kaybettiğini, 807 bin çocuğun ise bu sepele gelişim bozukluğu yaşadığını söylüyor.

Gizli Açlığı Nasıl Anlar ve Düzeltiriz?

Gizli açlığı fark edip önlem almak adından da anlaşıldığı üzere zordur. Ancak bir süre sonra kendini bazı belirtilerle ortaya koyar. Bunlar; hareket hızının yavaşlaması, konsantrasyon problemi, öğrenme yeteneğinin azalması, sosyal uyumsuzluk, davranış bozukluğu, büyüme ve gelişme hızının yavaşlaması, zeka geriliği vb.dir. Şayet gizli açlık durumu fark edilip düzeltilmezse, çocukta fiziksel ve mental gerilik, obezite ve ilerleyen yaşlarda kronik hastalıklara yatkınlık oluşur.

-Çocuğunuzda gizli açlık belirtileri olsun veya olmasın bir diyetisyen desteğiyle beslenme durumunu saptayabilirsiniz. Böylece henüz belirti bile yokken çocuğunuzun gizli açlığa yatkınlığı bulunup, durumun düzeltilmesini sağlayabilirsiniz.

-Yukarda saydığımız belirtilerden bir veya birkaçı çocuğunuzda varsa bir çocuk doktoru ve diyetisyen eşliğinde sorunu daha ileriye gitmeden çözebilirsiniz.

Gizli Açlık Riskini Azaltmak Mümkün Müdür?

Kesinlikle mümkünüdür. Bir çocuğun, yaşına göre, her besin grubundan alması gereken belirli miktarlar vardır. Çocuğumuz besinleri bu miktarlarda aldığında gizli açlık riski de kalmayacaktır.

Süt ve Süt Ürünleri Grubu: 1-3 yaş grubu çocuklarda 4 porsiyon; 4-6 yaş grubu çocuklarda 3-4 porsiyon; 7-9 yaş grubu çocuklarda 3 porsiyon; 10-18 yaş grubu çocuklarda 4 porsiyon

*1 porisyondan kasıt: 200 ml süt/yoğurt/kefir veya 350 ml ayran veya 60 gram beyaz peynir

Et – Yumurta – Baklagil Grubu: 1-3 yaş grubu çocuklarda 1-1,5 porsiyon; 4-6 yaş ve 7-9 yaş grubu çocuklarda 1,5 porsiyon; 10-18 yaş grubu çocuklarda 2-3 porsiyon

*1 porsiyondan kasıt: 150 gram balık ya da 100 gram diğer et türleri veya 2 adet yumurta veya 1 tabak baklagil yemeği veya 1 küçük kase çiğ kuruyemiş (ceviz, badem vb.)

Sebze ve Meyve Grubu:  1-3 yaş çocuklarda 2,5 porsiyon; 4-6 yaş çocuklarda 3,5 porsiyon; 7-9 yaş çocuklarda 4 porsiyon; 10-18 yaş grubu çocuklarda 5 porsiyon

*1 porsiyondan kasıt: 1 tabak sebze yemeği veya 1 kase salata ya da 1 avuç içi kadar meyve

Tahıl Grubu: 1-3 yaş çocuklarda 2 porsiyon; 4-6 yaş çocuklarda 3 porsiyon; 7-9 yaş çocuklarda 5 porsiyon; 10-18 yaş grubu erkek çocuklarda 9, kız çocuklarında ise 7 porsiyon

*1 porsiyondan kasıt: 2 ince dilim ekmek, 1 tabak pilav/makarna, 1 küçük kase kahvaltılık gevrek

Diyetisyen E.Kübra Zeydanlı

İnstagram: dyt.kubrazeydanli

www.marifetlikadinlar.net için Diyetisyen E.Kübra Zeydanlı tarafından hazırlanmıştır. marifetlikadinlar.net kaynak gösterilmeden kullanılamaz.